Λογοτεχνικές Τάσεις

Γύρω στο 1880 παρατηρείται ακμή της πεζογραφίας στην οποία παρουσιάζεται μετατόπιση από το είδος του μυθιστορήματος στο διήγημα. Τα κύρια ρεύματα που επηρεάζουν τη Νεοελληνική πεζογραφία της γενιάς αυτής είναι ο Ρεαλισμός και ο Νατουραλισμός.  

Ο Ρεαλισμός, που διαδέχτηκε  τον Ρομαντισμό,  αναπτύχθηκε στη Γαλλία στα μέσα του 19^ου αιώνα και σαν κεντρικό δόγμα της είχε την αξίωση για αληθοφάνεια,  πιθανοφάνεια και «αντικειμενική » αλήθεια (ρεαλισμός<res:αλήθεια). Ο αφηγητής «μιλά» στο τρίτο  πρόσωπο και ελαχιστοποιεί την παρουσία του και έτσι επιτυγχάνει την αντικειμενοποίηση της αφήγησής του.  Χώρος του ρεαλιστικού μυθιστορήματος είναι η πόλη με τις ποικίλες αντιθέσεις της , την αστική ευμάρεια και την εξαθλείωση των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, των παραδοσιακών δομών και των ηθικών αξιών, που ραγδαία μεταβάλλονται.

Ακραία μορφή του Ρεαλισμού είναι ο Νατουραλισμός , ο οποίος ξεκίνησε κι αυτός από τη Γαλλία με τον E. Zola. Η σημαντικότερη διαφορά του με τον Ρεαλισμό είναι ότι επιδιώκει σχεδόν φωτογραφική αναπαράσταση της φύσης (νατουραλισμός <natural). Ο νατουραλιστής συγγραφέας καταγράφει την ανθρώπινη εξαθλίωση ,την «κακή» ανθρώπινη φύση που παρασύρεται από τα ένστικτα και τις παρορμήσεις.

Με την επίδραση των δύο αυτών ρευμάτων, διαμορφώνεται στην Ελλάδα το ηθογραφικό διήγημα, το οποίο, σύμφωνα με τον Λ. Πολίτη(1998), «περιγράφει την  ελληνική ύπαιθρο, το ελληνικό χωριό και τους απλοϊκούς κατοίκους». Μια άλλη άποψη (Πολίτου- Μαρμαρινού, 1984) εκφράζει πως είναι μια «ωραιοποιημένη , ειδυλλιακή αναπαράσταση , με έντονο λαογραφικό χαρακτήρα , των ηθών της ελληνικής υπαίθρου» και την «ρεαλιστική ή νατουραλιστική ηθογραφική πεζογραφία η οποία ασχολείται με τις μικρές , κλειστές κοινωνίες της υπαίθρου, με τρόπο όμως που να προβάλλονται και οι σκοτεινές πλευρές τους».Οι σημαντικότεροι συγγραφείς διηγημάτων αυτής της εποχής είναι ο Γεώργιος Βυζυινός και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Επίσης, το διήγημα καλλιεργείται και από τον Ανδρέα Καρκαβίτσα, τον Γεώργιο Δροσίνη, τον Ιωάννη Κονδυλάκη, τον Γιάννη Βλαχογιάννη κ.α. πολλούς.